Ultrasonografia prostaty to badanie, które jest szybkie, bezpieczne i dostępne w rozsądnej cenie. To kluczowa procedura diagnostyczna dla mężczyzn, którzy borykają się z problemami związanymi z gruczołem krokowym. Przyjrzyjmy się, czym jest prostata, jakie są jej najczęstsze schorzenia oraz jak przebiega badanie USG tego narządu. Dowiesz się również, jak najlepiej się do niego przygotować i co możesz od niego oczekiwać.

Prostata – funkcje i znaczenie
Prostata, zwana również sterczem lub gruczołem krokowym, to narząd występujący wyłącznie u mężczyzn. Jej główną funkcją jest produkcja płynu, który stanowi znaczącą część spermy, umożliwiając plemnikom przeżycie i swobodne poruszanie się w drogach rodnych kobiety. Prostata znajduje się pomiędzy odbytem a pęcherzem moczowym, otaczając cewkę moczową.
U noworodka prostata ma wielkość ziarna grochu, jednak w trakcie życia mężczyzny rośnie i dojrzewa. W wieku około 30 lat osiąga rozmiary porównywalne do kasztana jadalnego. Co ciekawe, prostata nie przestaje rosnąć, co z wiekiem może prowadzić do jej przerostu i powodować różnorodne dolegliwości.
Problemy z gruczołem krokowym
Przerost prostaty jest jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych mężczyzn w starszym wieku. Powiększony gruczoł może uciskać cewkę moczową, co powoduje trudności w oddawaniu moczu, częste parcie na pęcherz oraz uczucie jego niepełnego opróżnienia. Łagodny rozrost prostaty, znany również jako BPH (z ang. benign prostatic hyperplasia), jest często diagnozowany u mężczyzn po 50. roku życia.
Innym poważnym problemem jest rak prostaty, który jest jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych u mężczyzn. Choroba ta rozwija się często bezobjawowo, dlatego wczesna diagnostyka odgrywa kluczową rolę w skutecznym leczeniu. Rak stercza może powodować bóle kości (gdy dochodzi do przerzutów) lub objawy podobne do tych związanych z łagodnym przerostem prostaty.
Młodsi mężczyźni rzadziej borykają się z problemami z prostatą, jednak w ich przypadku mogą wystąpić zapalenia stercza. Ostre zapalenie prostaty objawia się gorączką, bólami podbrzusza oraz problemami z oddawaniem moczu. Stan ten wymaga szybkiej interwencji medycznej, aby zapobiec powikłaniom, takim jak ropień prostaty.
Na czym polega USG prostaty?
Ultrasonografia prostaty jest nieinwazyjnym badaniem obrazowym, które pozwala ocenić wielkość, strukturę oraz stan zdrowia gruczołu krokowego. Badanie to wykorzystuje ultradźwięki, które odbijają się od tkanek wewnętrznych, a następnie przekształcane są w obraz widoczny na monitorze ultrasonografu. Dzięki temu lekarz może ocenić zmiany patologiczne, takie jak guzki, torbiele czy oznaki zapalenia.
Istnieją dwie podstawowe metody przeprowadzania USG prostaty:
- USG przez powłoki brzuszne – głowica ultrasonografu przesuwana jest po skórze dolnej części brzucha. Metoda ta umożliwia ogólną ocenę prostaty oraz pobliskich narządów, takich jak pęcherz moczowy.
- USG transrektalne (TRUS) – specjalna, wąska głowica wprowadzana jest do odbytu, co pozwala uzyskać bardziej szczegółowy obraz prostaty. Badanie to jest szczególnie przydatne w diagnostyce raka stercza, ponieważ umożliwia dokładną ocenę zmian w obrębie gruczołu krokowego.
Kiedy wykonuje się USG prostaty?
Lekarz może zlecić USG prostaty w kilku przypadkach:
- Niepokojące objawy, takie jak trudności w oddawaniu moczu, częste wizyty w toalecie, ból czy pieczenie podczas mikcji.
- Podwyższone stężenie PSA (swoistego antygenu sterczowego) we krwi.
- Niejasne wyniki badania per rectum (dotykowego badania przez odbyt).
- Podejrzenie nowotworu prostaty.
- Diagnostyka niepłodności – USG może pomóc ocenić stan pęcherzyków nasiennych oraz nasieniowodów.
Przebieg badania
Przebieg badania różni się w zależności od wybranej metody:
- USG przez powłoki brzuszne – pacjent kładzie się na plecach lub boku, odsłaniając podbrzusze. Lekarz nakłada na głowicę żel, który poprawia przewodzenie ultradźwięków, a następnie przesuwa ją po skórze. Badanie trwa około 15 minut i jest całkowicie bezbolesne.
- USG transrektalne (TRUS) – pacjent leży na boku z nogami podciągniętymi do klatki piersiowej lub przyjmuje pozycję kolankowo-łokciową. Głowica ultrasonografu, pokryta osłonką i żelem, wprowadzana jest do odbytu na głębokość kilku centymetrów. Choć badanie nie jest bolesne, może powodować lekki dyskomfort. Procedura trwa około 10–15 minut.
Po zakończeniu badania lekarz sporządza opis i, jeśli to konieczne, dołącza wydruki obrazów.
Przygotowanie do USG prostaty
Przygotowanie do badania zależy od jego rodzaju:
USG przez powłoki brzuszne:
- W dniu badania należy wypić 4–6 szklanek wody na 1–2 godziny przed procedurą, aby wypełnić pęcherz moczowy.
- Warto unikać spożywania ciężkostrawnych potraw oraz napojów gazowanych.
USG transrektalne (TRUS):
- Na dzień przed badaniem zaleca się lekkostrawną dietę i unikanie produktów wzdymających.
- Można zastosować wlewkę doodbytniczą w celu oczyszczenia jelit, jeśli zaleci to lekarz.
- W dniu badania pęcherz powinien być opróżniony.
Możliwe dodatkowe zabiegi
USG prostaty jest często wykorzystywane jako narzędzie wspomagające inne procedury, takie jak:
- Biopsja prostaty – pobranie próbki tkanki w celu analizy mikroskopowej.
- Krioterapia – leczenie zmian nowotworowych za pomocą niskich temperatur.
- Brachyterapia – umieszczenie źródła promieniowania wewnątrz guza nowotworowego.
Podsumowanie
USG prostaty to badanie, które pozwala szybko i skutecznie zdiagnozować problemy z gruczołem krokowym. Dzięki swojej prostocie i bezpieczeństwu jest ono powszechnie stosowane w diagnostyce urologicznej. Regularne kontrole prostaty, zwłaszcza u mężczyzn po 50. roku życia, są kluczowe dla wczesnego wykrywania schorzeń, takich jak rak stercza. Aby wynik badania był jak najbardziej precyzyjny, warto zadbać o odpowiednie przygotowanie zgodnie z zaleceniami lekarza.
Zespół Centrum Medyczne Wilno
Dodaj komentarz